Το χιόνι, όσο καλής ποιότητας και αν είναι, έχει μια εκπληκτική ικανότητα να μπαίνει μέσα στις μπότες μας. Αυτό που χρειαζόμαστε για να προστατευτούμε από αυτό αλλά και από λάσπες, νερό ή πετραδάκια είναι ένα καλό ζευγάρι γκέτες.
Οι γκέτες είναι μέρος του ορειβατικού εξοπλισμού το οποίο φοριέται πάνω από το παπούτσι και το παντελόνι μας. Ανάλογα με τη δραστηριότητα που θέλουμε να τις χρησιμοποιήσουμε υπάρχουν σε διαφορετικά ύψη αλλά και υλικά κατασκευής.
Ας αρχίσουμε από το βασικό ερώτημα που είναι γιατί να χρησιμοποιήσω γκέτες; Οι γκέτες μας προσφέρουν μια σειρά από προτερήματα. Ο κύριος λόγος που τις φοράμε είναι όταν περπατάμε σε χιονισμένο πεδίο ώστε να μην μπαίνει χιόνι μέσα στο παπούτσι μας. Όμως υπάρχουν και ελαφριές γκέτες που φοριούνται το καλοκαίρι και προστατεύουν από πετραδάκια ή άμμο τα παπούτσια μας. Ακόμα όταν περπατάμε εκτός μονοπατιού μπορούμε να τις βάλουμε για να προστατέψουμε τα πόδια μας από λάσπες, κλαδιά ή αγκάθια. Τέλος μια καλοκαιρινή βόλτα μπορεί να έχει αναπάντεχες συναντήσεις με φίδια οπότε η γκέτα μας προσφέρεις μια επιπλέον προστασία από τυχόν τσίμπημα.
Τύποι γκέτας
Ανάλογα με τη δραστηριότητα που θέλουμε να κάνουμε αλλά και τις συνθήκες που θα συναντήσουμε επιλέγουμε το σωστό τύπο γκέτας:
- Πεζοπορία: ελαφριές και με καλή διαπνοή προσφέρουν προστασία από πέτρες, ελαφριά βροχή ή χιόνι.
- Πολυήμερη πεζοπορία (backpacking): προσφέρουν καλύτερη προστασία από πέτρες και νερό σε σχέση με τις προηγούμενες. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στην ορειβασία.
- Ορειβασία: οι γκέτες αυτές προσφέρουν καλή προστασία, ενώ κάποιες μπορεί να προσφέρουν και επιπλέον μόνωση για εξορμήσεις σε δύσκολες συνθήκες. Είναι αδιάβροχες και με πολύ καλή διαπνοή για προστασία και άνεση.
- Σκι: αδιάβροχες και με καλή διαπνοή όμως δεν είναι τόσο ανθεκτικές όσο αυτές που χρησιμοποιούνται στην ορειβασία.
- Παγοαναρρίχηση: είναι αδιάβροχες και έχουν επιπλέον ενισχύσεις για μεγαλύτερη αντοχή.
- Τρέξιμο: είναι ελαφριές με βασικό στόχο να μην επιτρέπουν σε χαλίκια και χώμα να μπούνε στα παπούτσια.
Ύψος γκέτας
Το ύψος της γκέτας που θα επιλέξουμε έχει άμεση σχέση με την προστασία που χρειαζόμαστε. Έτσι για συνθήκες χιονιού ή εκτός μονοπατιού προτιμάμε μια ψηλή γκέτα ενώ οι πιο κοντές γκέτες είναι κατάλληλες για τρέξιμο και πεζοπορία.
- Πάνω από τον αστράγαλο: ιδανικές για ορεινό τρέξιμο ή καλοκαιρινές πεζοπορίες που σκοπός είναι να μην μπούνε πέτρες και χώματα στις μπότες
- Μέχρι τη μέση της γάμπας: κατάλληλες για ήπιες πεζοπορίες όπου σκοπός είναι να αποφύγουμε τη βροχή ή τις πέτρες.
- Μέχρι το γόνατο: κατάλληλες για σκληρές συνθήκες με βαθύ χιόνι, άσχημο καιρό ή βρεγμένο πεδίο.
Χαρακτηριστικά ορειβατικής γκέτας
- Αδιάβροχη μεμβράνη: Οι ορειβατικές γκέτες είναι συνήθως κατασκευασμένες από αδιάβροχο διαπνέον ύφασμα για να κρατάνε την υγρασία από το χιόνι μακριά από τις μπότες μας.
- Απωθητικό εντόμων: μερικές γκέτες είναι κατασκευασμένες από υλικό που απωθεί έντομα όπως κουνούπια ή τσιμπούρια κάτι το οποίο είναι χρήσιμο αν πρόκειται να κινηθούμε σε ελώδεις εκτάσεις.
- Ανθεκτικό στις τριβές υλικό: σε κάποιες γκέτες το χαμηλότερο τμήμα της μπότας είναι ειδικό και αντέχει στις καταπονήσεις. Η σχεδίασή του είναι τέτοια ώστε να αντέχει καλύτερα τα χτυπήματα όχι μόνο από πάγο και πέτρες αλλά και το τυχαίο ξύσιμο από τα κραμπόν.
- Soft-shell υλικό: προσφέρει ευκολία στις κινήσεις και πολύ καλή προστασία από τον καιρό.
- Νάιλον με επικάλυψη: οι πιο απλές γκέτες είναι ελαφριές και έχουν μια επικάλυψη πολυουρεθανίου. Είναι ιδανικές για μια ημερήσια πεζοπορία σε άμμο ή υγρό πεδίο.
- Σύστημα κλεισίματος: Οι περισσότερες γκέτες κλείνουν από μπροστά με λωρίδες Velcro (σκρατς).
- Άνω κλείσιμο: συνήθως κλείνουν με κάποιο κουμπί ενώ υπάρχει κορδόνι για να σφίξουν καλά πάνω στη γάμπα.
- Κάτω ιμάντες: σκοπός τους είναι να ασφαλίσουν και να δέσουν τις γκέτες πάνω στις μπότες. Είναι καλό οι γκέτες που θα επιλέξουμε να έχουν ανθεκτικούς ιμάντες με εύκολο σύστημα πρόσδεσης.
- Μπροστινό άγκιστρο: υπάρχει σε πολλές γκέτες και επιτρέπει να πιάσει η γκέτα πάνω στα κορδόνια της μπότας κάτι που προσδίδει καλύτερη ασφάλεια.
Επιλογή και εφαρμογή ορειβατικής γκέτας
- Σωστό νούμερο: Ναι και οι γκέτες έχουν νούμερα τα οποία αντιστοιχούν σε μια σειρά από μεγέθη μπότας σε συνδυασμό με την περιφέρεια της γάμπας. Η επιλογή λάθος νούμερου έχει σαν αποτέλεσμα την ελλειπή προστασία και την κακή εφαρμογή της γκέτας.
Για να φορέσετε σωστά τις γκέτες πρώτα τοποθετούμε τον ιμάντα κάτω από το πόδι και τον προσαρμόζουμε ώστε το πόδι μας να είναι εφαρμόζει καλά και να υπάρχουν όσο το δυνατόν λιγότερα κενά μεταξύ γκέτας και μπότας. - Χρησιμοποιούμε τον κάτω ιμάντα ώστε να πετύχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα. Επιπλέον σφίγγουμε καλά το κορδόνι πάνω στη γάμπα μας ώστε να μη γλιστράνε οι γκέτες προς τα κάτω.
- Προσέχουμε ώστε οποιαδήποτε κορδόνια ή πόρπες από τον κάτω ιμάντα να βρίσκονται πάντα προς την εξωτερική πλευρά ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος να τις κλοτσήσουμε καταλάθος.
- Χρησιμοποιούμε τα μπροστινά άγκιστρα για να πιάσουμε τη γκέτα πάνω στα κορδόνια όσο το δυνατόν πιο μακριά και όσο πιο κοντά στα δάχτυλα γίνεται.
- Αν έχουμε αδιάβροχο παντελόνι βάζουμε τις γκέτες κάτω από το παντελόνι για να μειώσουμε τις πιθανότητες η υγρασία να μπει κάτω από τη γκέτα.
Παρά τα πολλά πλεονεκτήματα που προσφέρουν οι γκέτες ένα από τα σοβαρότερα μειονεκτήματα είναι αυτός της μειωμένης διαπνοής. Η υγρασία που μαζεύεται μέσα από τη γκέτα είναι δύσκολο να βγει έξω από αυτή, ειδικά στα πιο οικονομικά μοντέλα στα οποία τα υλικά δεν έχουν καλή διαπνοή. Στην αγορά υπάρχουν πλέον γκέτες με gore-tex οι οποίες έχουν πολύ καλή αποβολή της υγρασίας προς τα έξω, όμως η τιμές τους είναι αυξημένες.